لطفاً تفاوت و مرز میان تکبر ، خودپسندی و خودستایی با عزت نفس و اعتماد به نفس را بیان کنید ، چرا گاهی
نمی توانم تشخیص دهم عمل من از روی تکبر بوده است یا از روی عزت نفس ؟

قبل از بیان تفاوت میان تکبر و عزت نفس و اعتماد به نفس باید ابتدا معنا و مفهوم این اصطلاحات روشن شود :

تکبر :  یعنی آدمی خود را نسبت به دیگران  به جهت کمالی که در خود می بیند بزرگ شمارد. خواه آن کمال را داشته باشد یا نه و خواه آن صفتی را که دارد و به آن می بالد فی الواقع هم کمال باشد یا نه مانند تکبر شیطان نسبت به انسان ، آنجا که در پاسخ خداوند که فرمود : چرا به آدم سجده نکردی؟  گفت : من از آتش خلق شده ام و آدم از خاک آفریده شده است .

خودپسندی : یعنی آدمی خود را به جهت کمالی که در خود میبیند بزرگ شمارد ، خواه آن کمال در واقع وجود داشته باشد یا نه ، منتها در اینجا دیگر پای غیر در میان نیست ، بر خلاف تکبر که خود را نسبت به دیگران بزرگ می بیند .

اعتماد به نفس : یعنی علاوه بر اینکه انسان خودش را مثبت ارزیابی می کند ، به این باور هم رسیده که توان کافی برای انجام کارهایش دارد و می تواند از توانمندی های خود ، به خوبی در جهت نیل به اهدافش استفاده کند .

با دقت در معنا و مفهوم اصطلاحات فوق ، به خوبی تفاوت انها روشن می شود . اگر انسان ، خود را دارای کمالی می داند و تصور مثبتی از خود دارد ، برای اینکه دچار غرور نشود ، باید راه تواضع را در پیش گیرد و هیچ گاه به خود نبالد که من دارای چنین کمالی هستم . بلکه از ان توانمندی یا آن صفت کمال ، در راه صحیح استفاده کند .

بنابراین تکبر و غرور ، در مقابل تواضع است و راه درمان آن نیز فروتنی کردن در مقابل دیگران است . همواره در سلام کردن بر دیگران پیشه بگیرید و توقع نداشته باشید دیگران به شما سلام کنند . احترام به انسانهای دیگر هر چند از نظر سنی و یا علمی از شما پایین تر باشند موجب می شود دندان تکبر از شما کنده شود و شاخ غرور بشکند . فکر کردن به نقص ها و عیوبی که دارید ، از حرارت غرور می کاهد و شعله های تکبر را خاموش می کند . اما عزت نفس در مقابل ، سبکب و رذالت است . عزت نفس امری پسندیده و مطلوب است و مومن باید برای تقویت آن کوشا باشد . به طزری که با حفظ عزت نفس بتواند ، در مقابل گناه خود را حفظ کند و در تامین نیازهای خود هیچ گاه در مقابل متمکنین و پولداران ، خود را خوار و ذلیل نکند و مناعت طبع را پیشه خود سازد .

برگرفته از کتاب اختلالات رفتاری -ابوالقاسم بشیری