دعا و توسل

اولین سفارش برای درمان این بیماری ،دعا ،توسل و را بطه با خدا برای رفع این صفت رذیله است.پروردگار عالم در قرآن می فرماید: من معلم اخلاق هستم هیچ کس نمی تواند خودسازی کند مگر آن که رحمت من شامل حال او شود تا موفق شود و ریشه صفات رذیله را در وجود خود نابود کند:«ای کسانی که ایمان آورده اید پای از پی گام های شیطان منهید و هر کس پای بر جای گامهای شیطان نهد،بداند که او به زشت کاری و ناپسند وا میدارد و اگر از فضل خدا و رحمتش برشما نبود ،هرگز هیچ کس از شما پاک نمی شد ولی این خداست که هر کس را بخواهد پاک می گرداند و خداست که شنوای داناست»سوره نور آیه 21

به فرموده قرآن ، اگر فضل و رحمت خدا نباشد هیچ کس نمی تواند درخت رذالت را از دل خود برکند و درخت فضیلت را به جای آن بارور کند.از نظر این آیه وسواسی باید با رابطه با خدا ، دعا و راز و نیاز از خدا بخواهد که این دردش را معالجه کند

کمک گرفتن از نماز

مطلب دیگری که از قرآن استفاده می کنیم اینست که از نماز اول وقت باید کمک گرفت .این آیه شریفه در قرآن دو بار تکرار شده :استعینوا بالصبر والصلاه«از صبر و نماز کمک  بگیرید »یعنی هم از صبر و استقامت و فعالیت خودتان کمک بگیرید ، هم از ایجاد ارتباط با پروردگار عالم،تا به نتیجه برسید

تقوا و اجتناب از گناه

 اجتناب از گناه انسان را به مقامات والایی می رساند . علمای اخلاق می گویند: اگر کسی بخواهد صفت رذیله ای را رفع کند ،قبل از تخلیه و تحلیه باید تقوا داشته باشد .مراحل خودشناتسی را اینطور می شمارند: یقظه ،توبه ،تخلیه و تحلیه و پس از آن تجلیه است که منجر به فنا یا لقای پروردگار می شود

 بی اعتنایی

مطلب دیگری که دوش به دوش همین مطلب است و اهمیت فوق العاده ای دارد و بدون آن دعا و توسل و سایر راهکارها فایده ای ندارد ،تلاش و فعالیت خود وسواسی است و کاری که باید در این جهت انجام دهد ،مبارزه منفی ،یعنی بی اعتنایی است . بی اعتنایی به آنچه شیطان و شیطان برونش از او می خواهد.این بی اعتنایی وسوسه را از بین می برد.

انتخاب الگو

نکته دیگری که وسواسی باید مراعات کند،انتخاب الگوست . الگویی که خود دچار این مشکل نباشد. مثلا اگر زن وسواسی است الگوی او شوهرش باشد.اگر شوهر گفت پاک است ،بگوید: پاک است و اگر گفت نجس است بگوید: نجس است. وسواسی باید عرف مردم را الگوی خود قرار دهد

تلقین

مقصود از تلقین در اینجا اینست که وسواسی به طور جد با خود حرف بزند و بگوید که من وسواسی هستم و این درد ،درد بزرگی است باید این درد را درمان کنم .باید مثل متعارف مردم باشم .باید لجبازی را کنار بگذارم .باید بی اعتنا باشمو نباید دنباله روی شیطان باشم.مرتب تکرار کند که وسواس از شیطان است نه از اسلام

مراقبه

وسواسی باید اهل مراقبه باشد.علمای علم اخلاق در مورد قانون مراقبه بسیار پافشاری دارند.این قانون نه تنها برای وسواسی بلکه برای ریشه کن کردن همه صفات رذیله چاره ساز است

       به سوالات زیر با ( بله یا خیر ) پاسخ دهید.

•    از نمرات همه امتحاناتم راضی هستم .    
•   اگر در یک آزمون عملکرد ضعیفی داشته باشم ،تلاش های خود را بیشتر می کنم و از یک معلم ،استادیار، یا همکلاسی کمک می گیرم.
• زمانی که لازم باشد، می توانم بر مطالعه خود تمرکز کنم .حواس من به سادگی پرت نمی شود.
• چالش یادداشت برداری از مطالب کتاب های دشوار مرا از پا در نمی آورد .
• با وجود اینکه درگیری کاری دارم ، قادرم وقتی را برای مطالعه اختصاص دهم. طفره رفتن از انجام به موقع کارها و به تعویق انداختن آنها برای شب امتحان، در رویکرد خاص من جایی ندارد.
• من بطور مرتب در جلسات کلاس ،شرکت می کنم وبرای بیشتر کلاسها خود را از قبل آماده می کنم.
• من دلیل روشنی برای رفتن به مدرسه دارم و می دانم که مهارتهای مطالعاتی مناسب، مرا به هدف شغلی ام نزدیکتر می کند.
• اگر روش یکی از استادان خسته کننده باشد ، می دانم که باید سخت تر کار کنم ،تا مطلب درسی مربوط به او را جالب و دوست داشتنی کنم.
• حال و هوای روحی ومسایل شخصی ام به ندرت مرا از کامل کردن کارهایم باز می دارند.
• من می توانم تجسم کنم که به هدف خود رسیده ام.
• می دانم چگونه برای انجام کار دشوار به خودم پاداش دهم.
• زمانی که در کلاس یادداشت بر می دارم ،به دقت گوش می دهم و یادداشت هایم را در خلال 24ساعت شبانه روز مرور می کنم . 

     اگر اکثر پاسخ های شما بله است ، شما در سطح بالایی از مطالعه و یادگیری قرار دارید .

لطفاً تفاوت و مرز میان تکبر ، خودپسندی و خودستایی با عزت نفس و اعتماد به نفس را بیان کنید ، چرا گاهی
نمی توانم تشخیص دهم عمل من از روی تکبر بوده است یا از روی عزت نفس ؟

قبل از بیان تفاوت میان تکبر و عزت نفس و اعتماد به نفس باید ابتدا معنا و مفهوم این اصطلاحات روشن شود :

تکبر :  یعنی آدمی خود را نسبت به دیگران  به جهت کمالی که در خود می بیند بزرگ شمارد. خواه آن کمال را داشته باشد یا نه و خواه آن صفتی را که دارد و به آن می بالد فی الواقع هم کمال باشد یا نه مانند تکبر شیطان نسبت به انسان ، آنجا که در پاسخ خداوند که فرمود : چرا به آدم سجده نکردی؟  گفت : من از آتش خلق شده ام و آدم از خاک آفریده شده است .

خودپسندی : یعنی آدمی خود را به جهت کمالی که در خود میبیند بزرگ شمارد ، خواه آن کمال در واقع وجود داشته باشد یا نه ، منتها در اینجا دیگر پای غیر در میان نیست ، بر خلاف تکبر که خود را نسبت به دیگران بزرگ می بیند .

اعتماد به نفس : یعنی علاوه بر اینکه انسان خودش را مثبت ارزیابی می کند ، به این باور هم رسیده که توان کافی برای انجام کارهایش دارد و می تواند از توانمندی های خود ، به خوبی در جهت نیل به اهدافش استفاده کند .

با دقت در معنا و مفهوم اصطلاحات فوق ، به خوبی تفاوت انها روشن می شود . اگر انسان ، خود را دارای کمالی می داند و تصور مثبتی از خود دارد ، برای اینکه دچار غرور نشود ، باید راه تواضع را در پیش گیرد و هیچ گاه به خود نبالد که من دارای چنین کمالی هستم . بلکه از ان توانمندی یا آن صفت کمال ، در راه صحیح استفاده کند .

بنابراین تکبر و غرور ، در مقابل تواضع است و راه درمان آن نیز فروتنی کردن در مقابل دیگران است . همواره در سلام کردن بر دیگران پیشه بگیرید و توقع نداشته باشید دیگران به شما سلام کنند . احترام به انسانهای دیگر هر چند از نظر سنی و یا علمی از شما پایین تر باشند موجب می شود دندان تکبر از شما کنده شود و شاخ غرور بشکند . فکر کردن به نقص ها و عیوبی که دارید ، از حرارت غرور می کاهد و شعله های تکبر را خاموش می کند . اما عزت نفس در مقابل ، سبکب و رذالت است . عزت نفس امری پسندیده و مطلوب است و مومن باید برای تقویت آن کوشا باشد . به طزری که با حفظ عزت نفس بتواند ، در مقابل گناه خود را حفظ کند و در تامین نیازهای خود هیچ گاه در مقابل متمکنین و پولداران ، خود را خوار و ذلیل نکند و مناعت طبع را پیشه خود سازد .

برگرفته از کتاب اختلالات رفتاری -ابوالقاسم بشیری